نویسنده: اِلی لیسیتسا
مترجم: امیر عمرانی مقدم
چهار رفتار تخریبگر به سبک‌های گفت‌وگویی اشاره دارد که طبق پژوهش‌های گاتمن، توانایی سرعت‌بخشیدن به پایانِ یک رابطه را دارند، می‌خواهیم در این مقاله در مورد آن‌ها صحبت کنیم.
۱. انتقاد
اولین رفتار تخریبگر انتقاد است. انتقاد از شریک عاطفی با ارائه‌ی یک نقد یا بیان یک شکایت متفاوت است. دو مورد آخر به یک مشکل خاص اشاره دارند، در حالی که انتقاد حمله به شخصیت است. حمله به عُمق شخصیت شریک زندگی‌تان است. در واقع، وقتی که انتقاد می‌کنید تمام وجود شریک عاطفی‌تان را نابود می‌کنید.
نکته‌ی مهم این است که فرق بین بیان شکایت و انتقاد را یاد بگیرید.
شکایت: «وقتی دیر آمدی و زنگ هم نزدی، ترسیده بودم. فکر می‌کردم قرار گذاشتیم که در چنین مواقعی به هم اطلاع بدهیم».
انتقاد: «تو هیچ‌وقت فکر نمی‌کنی که رفتارهایت چه اثری روی بقیه می‌گذارد. باور نمی‌کنم که تو این‌قدر فراموشکاری، خیلی خودخواهی. هیچ‌وقت به من و بقیه فکر نمی‌کنی!».
اگر متوجه شُدید که شما و شریک زندگی‌تان به‌طور مداوم از هم انتقاد می‌کنید، تصور نکنید که رابطه‌تان محکوم به نابودی است. مشکلِ انتقاد این است که وقتی فراگیر می‌شود، راه را برای رفتارهای کُشنده‌تر هموار می‌کند. این کار باعث می‌شود قربانی احساس حمله، طرد و رنجش داشته باشد، و اغلب باعث می‌شود که قربانی و آزارگر وارد یک چرخه‌ی تشدیدشونده شوند که در آن انتقادِ اول با مقدار و شدت بیش‌تر و بیش‌تری ظاهر شود، که در نهایت منجر به تحقیر می‌شود.
۲. تحقیر
رفتار تخریبگرِ دوم تحقیر است. وقتی که در این حالتْ ارتباط برقرار می‌کنیم، واقعاً بی‌رحم می‌شویم- با دیگری با بی‌احترامی برخورد می‌کنیم، از طعنه و تمسخر استفاده می‌کنیم، او را با القاب نامناسب صدا می‌کنیم و یا از زبان بدنِ تحقیرآمیز مثل چشم‌غره و پوزخند استفاده می‌کنیم. کسی که مورد هدف اهانت و تحقیر قرار می‌گیرد، احساس حقارت و بی‌ارزشی می‌کند.
تحقیر فراتر از انتقاد است. در حالی‌که انتقاد به شخصیت شریک عاطفی‌تان حمله می‌کند، تحقیر از موضع برتری نسبت به او نشأت می‌گیرد:
«خسته‌ای؟ این‌قدر غرغر نکن. من تمام روز با بچه‌ها بودم، مثل دیوانه‌ها دَوَندگی کردم تا اوضاعِ خانه را سامان بدهم و تمام کاری که تو می‌کنی این است که وقتی از سر کار به خانه می‌آیی، مثل بچه روی آن کاناپه می‌افتی و آن بازی‌های کامپیوتری احمقانه را بازی کنی. من وقت ندارم با یک بچه‌ی دیگر هم سر و کلّه بزنم. حال‌به‌هم‌زن‌تر از این هم می‌توانی باشی؟»
پژوهش‌ها حتی نشان می‌دهد که زوج‌هایی که نسبت به هم رفتار تحقیرآمیز دارند، بیش‌تر از دیگران به بیماری‌های عفونی (سرماخوردگی، آنفولانزا و غیره) مبتلا می‌شوند، زیرا سیستم ایمنی ضعیف‌تری داند! تحقیر از افکارِ منفیِ طولانی‌مدت درباره‌ی شریک عاطفی سوخت می‌گیرد- که هنگامِ حمله‌کردن از موضع برتری به اوج می‌رسد.
تحقیر بزرگ‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌ی طلاق است. باید آن را کامل حذف کنید.
۳. حالت تدافعی
رفتار تخریبگر سوم، حالت تدافعی است و معمولاً واکنشی به انتقاد است. همه‌ی ما حالت تدافعی را تجربه کردیم و این رفتار تقریباً همیشه موقعی که رابطه در معرض خطر قرار دارد، حضور پُررنگ دارد. وقتی احساس می‌کنیم که به ناحق متهم شده‌ایم، به دنبال توجیهی می‌گردیم و نقش یک قربانیِ بی‌گناه را بازی می‌کنیم تا شریک عاطفی‌مان از حمله‌اش عقب‌نشینی کند.
متأسفانه، این استراتژی در اکثر موارد ناموفق است. توجیه‌های ما فقط به شریک زندگی‌مان این پیام را منتقل می‌کند که نگرانی‌هایش را جدی نمی‌گیریم و مسئولیت اشتباهات‌مان را نمی‌پذیریم.
سئوال: «آیا به بِتی و رالف زنگ زدی که بگویی آن‌طور که امروز صبح قول دادی، امشب نمی‌آییم؟»
پاسخ تدافعی:« امروز خیلی سرم شلوغ بود. خودت هم می‌دانی که چقدر برنامه‌ام شلوغ بود. واقعاً چرا خودت زنگ نزدی؟»
این شخص نه تنها با حالت تدافعی پاسخ می‌دهد، بلکه تلاش می‌کند تا دیگری را مقصر جلوه دهد. در عوض، یک پاسخ غیرتدافعی مناسب می‌تواند پذیرش مسئولیت، اذعان به اشتباه و درکِ دیدگاه شریک عاطفی باشد:
«آخ. فراموش کردم. باید امروز صبح از تو می‌خواستم که خودت این کار را انجام بدهی، چون می‌دانستم امروز چقدر سرم شلوغ است. من اشتباه کردم، همین الان به آن‌ها زنگ می‌زنم».
اگرچه دفاع از خودتان وقتی که تحت فشار هستید و مورد حمله قرار گرفته‌اید، کاملاً قابل درک است، اما این روش اثر مطلوب نخواهد داشت. حالت تدافعی در صورتی که همسرِ منتقدْ عقب‌نشینی یا عذرخواهی نکند، فقط باعث تشدید مناقشه می‌شود. این به این دلیل است که حالت تدافعی واقعاً نوعی مقصر دانستنِ شریک زندگی‌تان است و اجازه‌ی مدیریت سالم اختلافات را نمی‌دهد.
۴. دیوارِ سنگی
چهارمین رفتار تخریبگر دیوار سنگی است که معمولاً پاسخی به تحقیر است. دیوار سنگی موقعی اتفاق می‌افتد که شنونده به جای تعامل با دیگری از تعامل کناره‌گیری می‌کند، خاموش می‌شود و به دیگری واکنش نشان نمی‌دهد. افرادی که در حالت دیوارسنگی قرار دارند، بی‌محلی می‌کنند و از روش های مختلفی برای طفره‌رفتن استفاده می‌کنند مثل بی‌توجهی، روی‌برگردانی، تظاهر به مشغول بودن.
مدتی زمان می‌بَرَد تا منفی‌گراییِ ایجادشده توسط سه رفتار تخریبگرِ اول آن‌قدر فراگیر شود که دیوارسنگی به‌عنوان یک راه «فرار» قابل درک شود، اما وقتی که این اتفاق می‌افتد، اغلب به یک عادت بد تبدیل می‌شود. و متأسفانه، متوقف‌کردنش آسان نیست. دیوار سنگی نتیجه‌ي احساس غرق‌شدگی فیزیولوژیکی است و هنگامی‌که ما در حالت دیوارسنگی قرار داریم، ممکن است در حالت فیزیولوژیکی‌ای نباشیم که بتوانیم در مورد مسائل به‌طور منطقی گفت‌وگو کنیم.
اگر فکر می‌کنید که در یک نزاع در حالت دیوارسنگی قرار دارید، بحث را متوقف کنید و از شریک زندگی‌تان بخواهید که وقفه‌ی کوتاهی داشته باشید:
«ببین، الان خیلی عصبانی‌ام و نمی‌توانم در مورد این موضوع حرف بزنم، آیا می‌شود یک وقفه‌ی کوتاه داشته باشیم و کمی بعد دوباره به این بحث برگردیم؟ بعد از این‌که آرام شدم، حل این مسئله آسان‌تر خواهد بود».
سپس بیست دقیقه وقت بگذارید تا خودتان را آرام کنید- کتاب یا مجله بخوانید، قدم بزنید، موسیقی گوش دهید، و در واقع هرکاری که باعث شود دیگر احساس غرق‌شدگی نکنید و سپس وقتی که آماده بودید، به مکالمه برگردید.
پادزهر چهار رفتار تخریبگر
توانایی شناسایی چهار رفتار تخریبگر در بحث‌های تعارض شما، قدم اول و ضروری برای حذف آن‌ها است، اما این دانش به‌تنهایی کافی نیست. برای ازبین‌بردنِ الگوهای ارتباطی و تعارضِ مخرب، باید آن‌ها را با الگوهای سالم و سازنده جایگزین کنید.
خوشبختانه، هر یک از این رفتارهای تخریبگر جایگزین مثبت اثبات‌شده‌ای دارند که منفی‌گرایی را خنثی می‌کند. برای یادگیری این پادزهرها این‌جا کلیک کنید.
